Data wydruku: 2025-02-03 17:00:07
Rozwój przestrzenny Rzeszowa który nastąpił na początku XX w. i w przeciągu ostatnich kilkunastu lat przełożył się również na zróżnicowanie zasobu sztuki sepulkralnej występującej dzisiaj na terenie miasta. Oprócz nekropoli o charakterze miejskim – Cmentarz Stary oraz na Pobitnie występują cmentarze dawnych wsi wchłoniętych przez rozrastające się miasto. Te dwie grupy mają inną charakterystykę. Cmentarze miejskie odzwierciedlają strukturę społeczną i posiadają przez to większy zasób cennych indywidualnych nagrobków. Natomiast na cmentarzach o metryce wiejskiej ich liczba jest mniejsza, występują za to rodzinne kaplice grobowe, których nie ma na Cmentarzu Starym czy Pobitnie. W związku z powyższym nie należy oceniać wszystkich nekropoli razem.
W Zalesiu mamy do czynienia, podobnie jak w Słocinie, z przypadkiem miejscowości, gdzie zachowane są dwa cmentarze. Związane to jest z istnieniem namiastki cmentarza przycerkiewnego cerkwi w Zalesiu. Wzmianki o cerkwi w Zalesiu są datowane na XV w. i zapewne od tamtego czasu istniał wokół świątyni cmentarz.
Obecnie w północno-zachodnim narożniku cerkwiska zgromadzono, zapewnie wtórnie, siedem nagrobków, głownie właścicieli Zalesia. Dobrej klasy pomniki, charakteryzujące się artystycznym detalem pochodzą głównie z krakowskiego warsztatu E. Stehlika, jest też jeden przykład rzeszowskiego zakładu Janika.
Obecny cmentarz położony przy ul. Robotniczej powstał zapewne po edykcie cesarskim i istniał już w I poł. XIX w. Już w 1860 r. powstała na nim kaplica, którą Antoni Sołtykiewicz (profesor rzeszowskiego gimnazjum) ufundował pamięci swojej żony Krystyny. Nielicznie występują na nekropolii zabytkowe nagrobki. Wśród nich można wymienić: zdekompletowany już nagrobek A. Michałka (zm. 1883, wyk. J. Kulesza z Krakowa); kamienny cokół z postacią aniołka (A. Michałek, zm. 1916), płaczkę na pomniku T. Hanasiewicza (zm. 1907, naczelnik sądu w Tyczynie).